Facebook “trình làng” chợ mua bán MarketPlace với tham vọng soán ngôi Ebay, Amazon, Mỹ « thả lỏng dây cương » kiểm soát tên miền Internet toàn cầu, Nga lại sử dụng biện pháp lao động bắt buộc như dưới thời Liên Xô cũ? Trung Quốc : liệu có thể trùng tu Vạn Lý Trường Thành chỉ bằng một cú nhấp chuột trên smartphone không? Phát hiện dấu chân khủng long lớn chưa từng thấy ở Mông Cổ. Trên đây là những chủ đề chính trong tạp chí Thế Giới Đó Đây ngày hôm nay.
Facebook “trình làng” chợ mua bán MarketPlace với tham vọng soán ngôi Ebay, Amazon
Mua sắm trên mạng ngày nay đã trở thành thói quen của nhiều cư dân mạng. Những trang bán hàng trên mạng như eBay, Amazon đã trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới. Ngày 03/10/2016, Facebook đã thông báo ra mắt chợ mua bán MarketPlace dành cho cộng đồng người dùng facebook với hai mục tiêu: vừa níu giữ 1,71 tỉ người dùng Facebook, vừa cạnh tranh với những gã khổng lồ về thương mại điện tử như eBay, Amazon hay các trang mua bán giữa các cá nhân như Craigslist của Mỹ, Leboncoin của Pháp …
Nếu một facebooker muốn bán một mặt hàng nào đó, họ chỉ cần mô tả sản phẩm, chụp ảnh, tải ảnh lên MarketPlace của ứng dụng Facebook. Còn người muốn mua hàng có thể tìm các thông báo bán hàng phù hợp với nhu cầu của mình bằng cách tìm kiếm theo thể loại sản phẩm, vị trí người bán hàng và giá cả hàng hóa. Người mua và người bán có thể nhắn tin để thỏa thuận về giá cả, phương thức thanh toán và thời gian giao/nhận hàng.
Trên thực tế, các hoạt động mua bán trên Facebook đã diễn ra tự phát từ lâu và thu hút 450 triệu người mỗi tháng, từ các gia đình sống trong cùng một khu phố cho tới những nhà sưu tầm trên toàn thế giới, từ mua bán xe hơi tới đồ nội thất hay quần áo cho trẻ sơ sinh. Nhiều nhóm đã được tạo ra để thu hút những người có chung sở thích và nhu cầu.
Trước mắt, dịch vụ mua bán MarketPlace sẽ dành cho những người trên 18 tuổi, sống ở Mỹ, Úc, Anh và New-Zélande trên ứng dụng facebook dành cho iPhone và các smartphone sử dụng phần mềm Android của Google. Phiên bản MarketPlace dành cho máy tính và facebooker ở các nước khác sẽ sớm được cập nhật trong những ngày tới.
Để hạn chế những nguy cơ phát sinh, đặc biệt để ngăn ngừa khủng bố, hãng công nghệ Mỹ không cho phép Facebook và ứng dụng ảnh Instagram được dùng vào mục đích mua bán vũ khí. Facebook cũng đảm bảo là các cư dân mạng phải đăng ký bằng tên thật và qua một số bước kiểm tra để ngăn ngừa các hành vi mua bán vô danh, bất hợp pháp.
Thực ra, MarketPlace không phải ý tưởng hoàn toàn mới của Facebook. Năm 2007, Facebook đã tung ra dịch vụ tương tự cũng với tên MarketPlace nhưng có lẽ là quá sớm nên không thu hút được khách hàng. Năm 2010, cả thế giới dường như tin là đã đến thời thương mại trên facebook và các trang mạng xã hội bùng nổ nhưng sau khi «cửa hàng» của nhiều doanh nghiệp trên Facebook phải nhanh chóng đóng cửa thì các chuyên gia chẳng ngại ngần gọi đó «thương mại … thất bại».
Nhưng lần này, cú trình làng MarketPlace của Facebook như một «cú sét đánh ngang tai» đối với các hãng thương mại điện tử thống trị thế giới là eBay và Amazon, cũng như các trang khác như Gumfree, Offerup hay Leboncoin của Pháp. Sau khi Facebook thông báo cho ra mắt MarketPlace, tại phiên chứng khoán trưa ngày 03/10/2016 ở Wall Street, cổ phiếu của eBay đã giảm giá 2%. Quả là «chỉ cần gã khổng lồ vẩy ngón tay út thì cả thế giới đều rung chuyển».
Mỹ « thả lỏng dây cương » kiểm soát tên miền Internet toàn cầu
Có vẻ như không mấy ai để ý đến tin Mỹ đã « thả lỏng dây cương » trong việc kiểm soát Internet. Nhưng đây quả là một cuộc cách mạng đối với Internet. Từ ngày 01/10/2016, Mỹ không còn kiểm soát tổ chức chuyên cấp địa chỉ cho các trang web trên toàn thế giới. Từ nay trở đi, các « tên miền » sẽ do « một tổ chức quốc tế độc lập và hoạt động phi lợi nhuận » quản lý. Rất khó để biết hậu quả của chính sách quản lý mạng mới, nhưng sự thay đổi này khiến một số người lo lắng, đặc biệt là ở Mỹ.
Thông tín viên RFI Grégoire Pourtier tại New York cho biết :
Internet sẽ bị đe dọa hay ngược lại, sẽ được bảo vệ tốt hơn ? Có rất nhiều ý kiến trái chiều, và chỉ có thời gian mới có câu trả lời. Nhưng dẫu sao đi chăng nữa, thời khắc thay đổi đó vẫn mang tính lịch sử, vì từ năm 1998, Mỹ đã hứa rút quyền kiểm soát tổ chức quản lý tên miền trên toàn thế giới.
Tổ Chức Quản Lý Tên Miền Và Địa Chỉ Internet Quốc Tế ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) là một tổ chức không mấy người biết tới. Có lẽ vì thế mà người dùng Internet sẽ không cảm nhận được các hậu quả của sự chuyển giao này.
Nhưng có thật vậy không ? Đối với nhiều chính khách đảng Cộng Hòa, việc trao quyền kiểm soát Tổ Chức Quản Lý Tên Miền Và Địa Chỉ Internet Quốc Tế ICANN từ bộ Thương Mại của Mỹ sang một tổ chức tư nhân là một sai lầm. Vì lo sợ rằng các chế độ độc đoán, chuyên quyền tận dụng cơ hội này, nên họ đã đấu tranh tới cùng để ngăn cản việc chuyển giao.
Còn Tổ Chức Quản Lý Tên Miền Và Địa Chỉ Internet Quốc Tế ICANN thì đương nhiên là tìm cách quét sạch mọi ngờ vực, tuyên bố là sự tham gia của các kỹ sư, doanh nghiệp, các tổ chức chính phủ hoặc phi chính phủ sẽ cho phép họ đảm bảo an ninh mạng internet.
Người ta ca ngợi « ý nghĩa lịch sử » của việc chuyển giao. Với những người này, internet phải được kiểm soát, nhưng phải nằm ngoài tầm kiểm soát của các quốc gia. Chính vì thế, dự án đặt ICANN dưới sự giám sát của Liên Hiệp Quốc đã không thành hiện thực vì Liên Hiệp Quốc được coi là một tổ chức liên chính phủ.
Nga lại sử dụng biện pháp lao động bắt buộc như dưới thời Liên Xô cũ?
Trong số các hình phạt có thể được áp dụng kể từ năm 2017 sẽ có hình phạt lao động bắt buộc. Đây là lao động khổ sai hay là án phạt luân phiên? Nhà chức trách Nga thì khẳng định đây là giải pháp để những người phạm tội khỏi bị giam giữ trong nhà tù.
Thông tín viên RFI Muriel Pomponne tại Matxcơva đặt ra câu hỏi đây là quay trở lại với các biện pháp cũ hay ngược lại, là một nỗ lực để hạn chế việc giam giữ, đồng thời cho biết:
Phó giám đốc cơ quan thi hành án đã thông báo là biện pháp này sẽ được thi hành từ tháng Giêng năm tới. Ông khẳng định hình phạt «lao động bắt buộc» không giống ở thời Xô Viết trước đây, khi những người dân bị gửi đi «lao động khổ sai», làm các công việc nguy hiểm trong các nhà máy, khiến họ dần dần mất sức khỏe.
Hình phạt «lao động bắt buộc» sẽ dành cho những tội phạm chịu án phạt tù dưới 5 năm. Họ sẽ bị quản thúc gần các trại giam và phải làm các công việc theo sự phân công của các địa phương.
Các việc được phân công sẽ là những công việc giản đơn, không đòi hỏi tay nghề và thường do người nhập cư làm. Họ sẽ được trả thù lao, nhưng sẽ bị giữ lại một phần lương.
Về cơ bản, các tổ chức trợ giúp tù nhân không phản đối hình phạt này, nhưng đặt câu hỏi về cách triển khai áp dụng. Họ cũng sợ là sẽ xảy ra nạn mua chuộc, đút lót và «ăn tiền» trên công sức của các tù nhân.
Trung Quốc : Trùng tu Vạn Lý Trường Thành chỉ bằng một cú nhấp chuột trên smartphone
Ở Trung Quốc, ngày 01/10 là ngày người dân bắt đầu đi du lịch nhân dịp Quốc Khánh. « Tuần lễ vàng » bắt đầu với các vụ tắc đường. Vạn Lý Trường Thành sẽ « đen đặc » du khách. Và chính những đoàn khách du lịch đông nườm nượp này lại càng làm cho bức đại trường thành bằng đá - vốn đã quá cũ kỹ - nay lại càng thêm xuống cấp trầm trọng. Vạn Lý Trường Thành « đang gặp nguy » : 1/3 trong số 6200km tường thành được xây dựng từ thời nhà Minh (thế kỷ XIV-XVII) giờ đã biến mất. Theo thông tín viên RFI Heike Schimidt tại Bắc Kinh, đây là một lý do để kêu gọi quyên góp trên mạng Internet.
Hãy cứu Vạn Lý Trường Thành ! Đây là lời kêu gọi gửi tới 700 triệu cư dân mạng Trung Quốc. Không cần viết séc, chỉ cần một cú nhấp chuột là đủ ! Cú nhấp vào ô « thanh toán tiền » trên ứng dụng vô cùng thông dụng Wechat. Chỉ cần làm vậy là mỗi người dân Trung Quốc đều có thể góp tiền để trùng tu Vạn Lý Trường Thành, công trình được Unesco xếp hạng Di Sản Thế Giới.
Bức tường thành được dựng lên để bảo vệ Trung Quốc khỏi sự xâm lăng của người Mông Cổ giờ đang xuống cấp tồi tệ, không chỉ do sự tàn phá của thời gian mà còn do nạn ăn cắp đá. Các bức ảnh lan truyền trên các trang mạng xã hội khiến người ta không khỏi ngạc nhiên : nhiều du khách ra về với một tảng đá kẹp dưới cánh tay để làm kỷ niệm, còn người dân các làng lân cận moi, cậy các tảng đá ngàn năm tuổi từ các bức tường thành về để xây nhà.
Người Trung Quốc đâu có mặn mà…Vì thế, vào đầu tháng Chín, Quỹ Bảo Vệ Di Sản đã tung ra chiến dịch đóng góp tài chính thông qua ứng dụng Tencent – một trong những gã khổng lồ về mạng xã hội của Trung Quốc. Trong vòng 1 tháng, 71.000 cư dân mạng mới đóng góp được có 120.000 euro. Quả thực ý tưởng này không được thành công cho lắm. Vì mục tiêu đề ra là thu được 1,5 triệu euro từ nay cho tới cuối tháng 11/2016. Số tiền này dành để trùng tu đoạn tường thành ở miền đông bắc Trung Quốc.
Nếu người Trung Quốc tỏ ra không mấy nhiệt tình, thì đó là do họ thiếu lòng tin. Một cư dân mạng nghi ngờ : « Rồi thì tiền đóng góp của chúng tôi sẽ rơi thẳng vào túi những người quyên góp mà thôi ». Một người khác thì nói : « Giá vé thăm quan mà chúng tôi trả bao gồm cả tiền để trùng tu Vạn Lý Trường Thành, như vậy tức là tôi đã đóng góp rồi đấy chứ ».
Một số người nhắc tới tai tiếng trong vụ trùng tu tồi tệ một trong số những đoạn tường thành đẹp nhất : các bức ảnh được đăng tải trên mạng Internet cho thấy bức tường thành đi qua Tiểu Hà Khẩu đã được đổ một lớp bê tông dày cộp. Một cư dân mạng tên là Tiểu Hạo giễu cợt : « Não các quan chức của chúng ta chứa đầy xi măng ». Một người khác cũng chế giễu : « Chắc chắn là Hoàng Đế đang khóc ròng trong lăng mộ ».
Phát hiện dấu chân khủng long lớn chưa từng thấy ở Mông Cổ
Một nhóm nhà khoa học đến từ đại học khoa học Okamaya của Nhật Bản và các nhà khoa học của Viện Hàn Lâm Khoa Học Mông Cổ đã phát hiện ra một dấu chân khủng long khổng lồ, dài 1,06 m và rộng 0,77 m tại sa mạc Gobi của Mông Cổ. Đây là dấu chân khủng long lớn nhất từng được ghi nhận trên thế giới.
Dấu chân hoá thạch khổng lồ này đã được phát hiện vào tháng 8/2016 tại tầng địa chất được hình thành cách đây 70-90 triệu năm. Theo các nhà khoa học Nhật Bản và Mông Cổ, đây là dấu chân của loài khủng long Titanosaur cổ dài, thân dài hơn 30 mét và cao 20 mét.
Đại học Khoa học Okayama của Nhật cho biết đây là một phát hiện hiếm có bởi dấu chân hóa thạch dài hơn 1m này được giữ trong tình trạng rất tốt và vẫn còn nguyên các vết hằn của bộ móng.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký