Vào nội dung chính
HOA KỲ - TRUNG QUỐC

Mỹ - Trung : Người ồn ào, kẻ lặng lẽ

Báo Le Figaro trên mục Ý Kiến có câu hỏi : « Làm thế nào Trung Quốc từng bước một mở rộng tầm ảnh hưởng ở Liên Hiệp Quốc ? ». Câu hỏi được đặt ra vào lúc hôm Chủ Nhật 23/06/2019, ứng viên Trung Quốc, Khuất Đông Ngọc, bỏ xa đối thủ Pháp, bà Catherine Geslain-Lanéelle, để được bầu chọn làm chủ tịch tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc.

Tân tổng giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc (Qu Dongyu), người Trung Quốc.
Tân tổng giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc (Qu Dongyu), người Trung Quốc. Vincenzo PINTO/AFP
Quảng cáo

Thắng lợi này của Trung Quốc cho thấy rõ một kế hoạch chiến đấu thật sự để chiếm giữ nhiều vị trí chiến lược trong bộ máy điều hành của Liên Hiệp Quốc : Các tổ chức phụ trách hàng không dân sự quốc tế, phát triển công nghiệp và viễn thông. Hiện cơ quan phụ trách Kinh tế và Xã hội Liên Hiệp Quốc là do một người Trung Quốc lãnh đạo.

Thế nhưng, sự thèm muốn vô độ này của Trung Quốc đang khiến nhiều nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu lo ngại, nghi ngờ rằng Bắc Kinh sẽ tìm cách « áp đặt các luật chơi của họ tại quỹ FAO để phục vụ lợi ích riêng của Trung Quốc », theo như nhận định của một nhà ngoại giao châu Âu.

Là một nước nhập khẩu nông sản hàng đầu, nhiều nước e ngại Trung Quốc tìm cách thâu tóm đất nông nghiệp tại các nước châu Phi. Hơn nữa, việc có vai trò ngày càng lớn tại Liên Hiệp Quốc quy tụ đến 193 nước thành viên đủ cho phép Trung Quốc bóp nghẹt mọi tiếng nói chỉ trích nhắm vào nước này.

Thách thức khác không kém phần quan trọng : Trung Quốc, ngày càng cạnh tranh dữ dội với Hoa Kỳ giành quyền bá chủ, cũng đang tìm cách vạch lại các nguyên tắc lãnh đạo thế giới. Sự hiện diện của Bắc Kinh trong các tổ chức Liên Hiệp Quốc sẽ cho phép Trung Quốc xúc tiến các chuẩn riêng của mình, thay thế những chuẩn mực do Hoa Kỳ thiết lập ngay sau khi Đệ Nhị Thế Chiến kết thúc.

Theo đó, nhân quyền sẽ được dựa theo phát triển kinh tế và xã hội (chứ không dựa theo việc bảo đảm các quyền tự do). Một cách tổng quát hơn là từ bỏ « các giá trị phổ quát » (mà Trung Quốc xem đấy là những giá trị của phương Tây), để phát triển mô hình chính trị chuyên chế Trung Quốc.

Le Figaro lưu ý, cách tiếp cận này không chỉ được áp dụng ở Liên Hiệp Quốc. Dự án khổng lồ « Con đường Tơ lụa mới » nhằm phát triển các dự án cơ sở hạ tầng trên khắp hành tinh còn giúp cho Trung Quốc mở rộng tầm ảnh hưởng kinh tế và ngoại giao.

Đế chế Trung Hoa đã thành lập những cơ chế cạnh tranh với những định chế hiện hữu như Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á để làm đối trọng với Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF. Hay như thành lập nhóm 16+1 với sự tham gia của Trung Quốc cùng nhiều nước Đông – Trung Âu, thành viên của Liên Hiệp Châu Âu. Một dạng « con ngựa thành Troy » gây khó chịu cho nhiều nước châu Âu lớn.

Là người Trung Quốc đầu tiên điều hành quỹ FAO, ông Khuất Đông Ngọc cam kết « không thiên vị và trung lập » và « minh bạch » hơn để hoàn thành nhiệm vụ. Le Figaro lưu ý : « Lời nói phải đi đôi với việc làm » mới mong xóa tan được các ngờ vực.

RCEP : Công cụ kinh tế của Trung Quốc với ASEAN

Trong khi đó tại Đông Nam Á, « Trung Quốc thúc đẩy nhanh dự án thỏa thuận tự do mậu dịch vùng châu Á – Thái Bình Dương ».

Theo Les Echos, bị Hoa Kỳ đẩy vào một cuộc chiến thương mại dai dẳng, Trung Quốc tìm cách thúc đẩy nhanh hơn nữa hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực – RCEP, quy tụ 16 quốc gia khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đồng thời củng cố hơn nữa ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực.

Được hình thành năm 2012, hiệp định này giờ có tính thời sự hơn bao giờ hết sau khi tổng thống Trump thông báo rút Hoa Kỳ khỏi hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP. Trên nguyên tắc, RCEP tập hợp các nước thành viên khối ASEAN và Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand nhằm hình thành một vùng trao đổi mậu dịch lớn nhất thế giới.

Căng thẳng Mỹ - Iran : Macron và Abe, phao cứu hộ cho Mỹ ?

Căng thẳng Mỹ và Iran đến hồi cao trào. Nhà báo Renaud Girard trên Le Figaro hối thúc « Macron và Abe phải hành động nhanh chóng ! ». Trong tình hình căng thẳng hiện nay, việc tổng thống Pháp đến Tokyo gặp thủ tướng Nhật Bản, hai ngày trước khi tham dự thượng đỉnh G20 là một cơ hội để hình thành một liên minh « hòa giải » căng thẳng Mỹ và Iran.

Nhà báo Girard nhắc lại tổng thống Trump không hề muốn chiến tranh, nhưng hai cộng sự thân cận John Bolton – cố vấn an ninh quốc gia và Mike Pompeo – ngoại trưởng lại là những kẻ hiếu chiến, không hề che giấu ý đồ lật đổ chế độ Teheran bằng vũ lực.

Thế nhưng, phe quân đội tỏ ý dè chừng trước những ý đồ này của hai nhân vật diều hâu, nhất là ông Joseph Dunford, tổng tham mưu trưởng quân đội Mỹ. Hơn ai hết, giới quân nhân Mỹ hiểu rất rõ thế nào là một cuộc chiến, nếm mùi ra sao những khổ nhọc, hậu quả khó lường mà chiến tranh gây ra, rồi những khó khăn để thoái lui khi họ muốn…

Tướng Dunford cũng hiểu rõ rằng người Mỹ sẽ chẳng bao giờ kiểm soát được các leo thang xung đột với các giáo chủ Iran, cũng như nghi ngại khả năng chiến đấu của lực lượng Vệ binh Cộng hòa Iran trong khắp cả vùng Trung Đông. Họ có thể đẩy các lực lượng Mỹ đang đồn trú ở Trung Đông vào một cuộc chiến bất cân xứng khó làm chủ. Mà bài học hiển nhiên hiện nay là cuộc chiến Afghanistan.

Tổng thống Trump cũng như nhiều nghị sĩ, bất kể là Dân Chủ hay như Cộng Hòa, dường như hiểu rõ cái giá phải trả nếu Hoa Kỳ lao vào một cuộc chiến với Iran. Thế nhưng, vấn đề đặt ra là tổng thống Mỹ lại không có một phương tiện nào để đối thoại trực tiếp với lãnh đạo tinh thần tối cao Khamenei. Hội đồng An ninh Quốc gia, bộ Ngoại Giao và CIA cũng không giúp ích gì được cho ông. Chiến tranh có nguy cơ bất ngờ nổ ra. Bolton và Pompeo có thể đẩy Iran phạm phải sai lầm.

Do vậy, theo tác giả, để có thể đưa nhân loại ra khỏi cuộc chiến địa chính trị này, Macron và Abe phải nhanh chóng hành động. Nước Pháp và Nhật Bản phải làm giao liên giữa Teheran và Washington, cho đến khi nào Mỹ và Iran nghiêm túc chấp nhận ngồi lại đàm phán. Chính vào lúc này họ sẽ đạt được thỏa thuận. Bởi vì, bên này cũng như bên kia, về lâu dài, đều có lợi cả.

Iran và Mỹ : Donald Trump điều chỉnh hướng bắn

Liệu lời kêu gọi của ông Renaud Girard có bị chậm trễ rồi không ? Bởi vì, theo Les Echos, hôm qua, 24/06/2019, tổng thống « Trump đã trừng phạt giáo chủ Khamenei »

Tổng thống Mỹ ký sắc lệnh cấm lãnh đạo tinh thần tối cao Iran và những người thân cận của ông tiếp cận các hệ thống tài chính quốc tế, với hy vọng đủ gia tăng áp lực với Iran nhằm kéo nước này ngồi vào bàn đàm phán. Hoa Kỳ cũng hy vọng có thể vận động các nước về việc bảo đảm an ninh hàng hải nhân thượng đỉnh G20 tại Osaka, Nhật Bản. Tóm lại, « để chống Iran, Trump điều chỉnh hướng bắn » như hàng tựa nhận xét của Libération.

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Chia sẻ :
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.