ASEAN cảnh báo "hiệu ứng domino" của chủ nghĩa bảo hộ

Lãnh đạo các nước ASEAN, hiện đang có mặt tại Singapore nhân thượng đỉnh lần thứ 33 của khối kéo dài từ ngày 11-15/11/2018, lên tiếng cảnh báo rằng trật tự thế giới hậu Thế Chiến II đang gặp nguy hiểm. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể gây « hiệu ứng domino », với các biện pháp bảo hộ của nhiều quốc gia khác.

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad (P) nghe phát biểu của thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhân cuộc họp thường đỉnh ASEAN-Trung Quốc ngày 14/11/2018, tại Singapore. REUTERS/Edgar Su

Theo Reuters, đây là quan ngại của thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad trong bài phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp ngày 13/11, trước cuộc họp thượng đỉnh lãnh đạo ASEAN. Ông Mahathir Mohamad nhấn mạnh rằng căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc thế giới « sẽ kích động các nước phát triển khác áp dụng những biện pháp bảo hộ đối với các nước đang phát triển, bao gồm cả các nước ASEAN ».

Vẫn theo thủ tướng Malaysia, dường như ngay nội bộ khối ASEAN cũng đang bị tác động vì « sự trỗi dậy của bảo hộ thương mại, của các phong trào dân tộc chủ nghĩa và các chính sách hướng nội ».

« Trật tự thế giới đang bước vào một bước ngoặt » là nhận định của thủ tướng nước chủ nhà Singapore Lý Hiển Long, trong bài diễn văn chào đón các nhà lãnh đạo ASEAN. Ông Lý Hiển Long nhấn mạnh rằng « Hệ thống đa phương tự do, cởi mở, dựa trên luật lệ giúp thúc đẩy sự tăng trưởng và ổn định của ASEAN đang bị thách thức ».

Quan ngại này, một lần nữa, được thủ tướng Singapore nhắc lại trong bữa ăn tối - làm việc của các nhà lãnh đạo Đông Nam Á. Ông nói : « Các quốc gia trở nên co cụm hơn, từ bỏ đa phương và toàn cầu hóa, trong khi đây lại là nền tảng của hòa bình và ổn định của ASEAN ».

Theo hãng tin Nhật NHK, an ninh, thương mại cùng với nhiều hồ sơ khác được đề cập trong bữa ăn tối này. Tuyên bố của nước chủ tịch luân phiên Singapore chưa được công bố, nhưng theo một bản thảo mà NHK có, thì có thể các nhà lãnh đạo ASEAN ủng hộ sáng kiến do Nhật Bản và Hoa Kỳ khởi xướng về một vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở, cũng như dự án « Con đường tơ lụa mới » của Trung Quốc.