Ấn Độ : Chính trị và công nghệ mới giải phóng giai cấp khốn cùng

Tổng thống Macron xoa dịu quân đội Pháp, căng thẳng và trả đòn giữa Thổ Nhĩ Kỳ với tây phương, bất đồng nghiêm trọng giữa Bruxelles và Ba Lan, CIA bỏ rơi đối lập võ trang Syria, Donald Trump dọa trả đũa thép Trung Quốc, « thành phố ma, nền dân chủ ma » tại Venezuela là những sự kiện được trải rộng trên báo chí Pháp 21/07/2017.

Người lao động ở khu công nghiệp Mumbai, Ấn Độ. Ảnh chụp ngày 31/05/2017. Reuters

« Thành quả của cuộc tranh đấu dài hơi »

 Libération đưa độc giả sang Ấn Độ nơi mà lần thứ hai trong lịch sử, đại diện của giai cấp tiện dân được bầu làm tổng thống. Tuy nhiên, chiến thắng chính trị của Ram Nath Kovind , theo nhật báo cánh tả Pháp, càng làm nổi bật nỗ lực tranh đấu dài hơi của tầng lớp khốn cùng,cuối đáy xã hội ».

Dưới bức ảnh ba công nhân móc ống cống ở thủ đô New Delhi , nhà báo Sébastien Farci nhận định : cho dù Hiến pháp Ấn Độ năm 1950, triệt để cấm kỳ thị giai cấp, nhưng trên thực tế cộng đồng tiện dân tiếp tục phải làm những công việc nặng nhọc, bạc bẽo nhất và thường xuyên là nạn nhân của bạo hành.

Với cử chỉ nhũn nhặn và nụ cười gượng gạo, Jai Bhagwan, lưng cong quằn sau 20 năm quét đường, cho biết : đối với một người thuộc giai cấp hạ tiện như ông, thì chẳng có một nghề nào khác để nuôi thân và gia đình. 67 năm sau khi Hiến pháp được ban hành, cấm kỳ thị giai cấp, trong cuộc sống hàng ngày, tình trạng này vẫn tiếp diễn : cùng làm chung một hãng nhưng nhân viên thuộc giai cấp cao hơn từ chối ngồi chung bàn, uống chung bầu nước của đồng nghiệp tiện dân.

Sự kiện một nhà chính trị « tiện dân » được phe dân tộc chủ nghĩa của thủ tướng Modi dồn phiếu bầu làm tổng thống hy vọng có thể thúc đẩy giới dân cử, quan tâm hơn cho tầng lớp khốn khổ này. Tuy nhiên, giới bảo vệ nhân quyền giai cấp tiện nhân không mấy tin tưởng vào tân tổng thống. Họ xem đây chỉ là mưu toan chính trị của đảng cầm quyền để thu hút lá phiếu của 200 triệu dân cùng khổ.

Bị áp bức triền miên, giai cấp này giờ đây không thụ động nữa. Nhiều vụ chống trả, xung đột bằng bạo động đã xảy ra vào ,mùa xuân năm nay nhân ngày giỗ của tác giả Hiến Pháp Ấn Độ Bhimrao Ramji Ambedkar .

Ở thành phố, tuy tình trạng kỳ thị nhẹ hơn nhưng cơ may tìm việc làm cũng khó khăn không khác gì « người da đen ở Mỹ hay người Ả Rập tại châu Âu", theo nhận định của một giáo sư kinh tế đại học New Delhi. Cứu tinh cho giới trẻ tiện dân là ngành công nghiệp mới, mà thành công được định đoạt trên tài năng, chứ không phải dựa trên lý lịch như vi tính, điện tử và sản phẩm biến chế . Tình tương thân cũng nẩy sinh trong xã hội. Nhà báo Sébastien Farci bắt gặp nụ cười ranh mãnh của chủ nhân một công ty hóa chất khi chỉ cho khách viếng thăm hai nhân viên điều hành thuộc giai cấp tiện dân mà dưới tay có một công nhân thuộc giai cấp cao hơn.

Bất bình tây phương, Erdogan tung đòn ngầm

Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ của tổng thống Erdogan và Đức nói riêng cũng như với tây phương nói chung đã xuống đến mức tệ hại : Ankara bắt giam giám đốc Amnesty International ở Thỏ Nhĩ Kỳ và công dân Đức, tiết lộ vị trí một căn cứ mật của NATO trong cuộc chiến chống khủng bố, Berlin trả đũa, đánh vào kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ.

Ba tựa lớn trên Les Echos và La Croix tóm gọn tình hình căng thẳng này. Nhật báo kinh tế đưa tin : Đòn ngầm của Ankara, báo chí tiết lộ căn cứ Anadolu, của NATO vì … căn cứ này gồm 2 phi trường, 8 tiền đồn, 200 binh sĩ Mỹ, 75 quân nhân Pháp yểm trợ cho Lực Lượng Dân Chủ Kurdistan-Syria mà Thổ Nhĩ Kỳ xem là đồng minh của tổ chức PKK ly khai. Tin thứ hai : Đức đánh vào túi tiền của Ankara, xét lại những bảo đảm về đầu tư vào Thổ Nhĩ Kỳ để trả đũa vụ chính quyền Thổ đàn áp giới tranh đấu nhân quyền trong đó có giám đốc cơ sở Ân Xá Quốc Tế địa phương và một nhà báo Đức gốc Thổ. Trong khi đó, nhật báo công Giáo phân tích nguyên nhân vì sao « Berlin đổi hướng chính sách với Ankara ». Lý do sâu xa được ngoại trưởng Đức giải thích hôm thứ năm : Thổ Nhĩ Kỳ đã bỏ nền tảng giá trị châu Âu, Đức đã tỏ thiện chí kiên nhẫn nhưng không thể tiếp tục được mãi.

Trả đũa kinh tế là một đòn đau đối với Thổ Nhĩ Kỳ vì hơn 2 triệu kiều dân Thổ sống là làm việc tại Đức. Ngành du lịch, nguồn ngoại tệ quan trọng của Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ bị thiệt hại lớn : trên tổng số 40 triệu du khách quốc tế đến Thổ Nhĩ Kỳ mỗi năm, người Đức chiếm khoảng 6 triệu.

Vấn đề là Thổ nhĩ Kỳ nắm dao đằng cán với chiếc chìa khóa « di dân ».

Không phải chỉ căng với Thổ, Liên Hiệp Châu Âu còn đứng trước bài toán khó giải với thành viên Ba Lan. Bất chấp chống đối trong nước và khuyến cáo nhiều lần của Liên Hiệp Châu Âu, quốc hội do phe bảo thủ Ba Lan kiểm soát biểu quyết thông qua một dự luật giới hạn tính độc lập của Tòa Án Tối Cao.

Le Monde chạy tựa : Ủy Ban Châu Âu dọa trừng phạt Ba Lan, mà cụ thể là tước quyền biểu quyết. Vacxava lên án « hành động chính trị » của Bruxelles, thiếu công tâm, nghiên theo phe đối lập cánh tả.

Donald Trump sập bẩy Putin ?

Tại Hoa Kỳ, tổng thống Donald Trump rơi vào thế thập diện mai phục từ trong ra ngoài. Cứng cỏi với Bắc Kinh nhưng liệu có rơi vào bẩy của Putin ?

Bình luận về tin CIA, theo lệnh của tổng thống Donald Trump, ngưng chương trình « Huấn luyện và trang bị » cho các đơn vị đối lập võ trang Syria, Le Figaro cho rằng quyết định này sẽ làm Nga hài lòng và là một chiến thắng của Bachar al Assad. Sau cuộc gặp Putin nhân G20, đây là tín hiệu của Donald Trump muốn cải thiện quan hệ với Nga. Một chuyên gia Mỹ xem đây là quyết định tất yếu vì vũ khí trang bị cho phe « ôn hoà » cuối cùng rơi vào tay Daech hay Al Qaida.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cảnh báo chiếc bẩy của Putin đánh lừa được Trump sau những cuộc tiếp xúc tại G20. Cho dù Mỹ giờ đây tập trung vũ trang và yểm trợ cho Lực Lượng Dân Chủ Kurdistan-Syria nhưng một khi tổ chức thân tây phương này, chiếm được Raqa của Daech thì Mỹ có tiếp tục ủng hộ nữa hay không ?

Trong khi đó, Les Echos ủng hộ thái độ của tổng thống Mỹ trong cuộc đọ sức với Bắc Kinh trên hồ sơ kinh tế : Trump đe dọa trừng phạt thép Trung Quốc sau khi đàm phán hôm thứ tư không mang lại kết quả.

Đây là một thất bại nữa của Donald Trump vì ông đã trải thảm đỏ đón Tập Cận Bình với hy vọng thu ngắn tình trạng chênh lệch cán cân thương mại nhưng chủ tịch Trung Quốc chỉ nhượng bộ có một chút, cho phép nhập khẩu thịt bò Mỹ, thế thôi. Tức giận, Donald Trump tuyên bố sẽ thống báo nhiều biện pháp trừng phạt trong nay mai. Thất bại này càng làm tăng thêm bất đồng chính trị giữa hai bên vì hồ sơ Bắc Triều Tiên mà Tập Cận Bình bị xem là quá dung dưỡng cho Kim Jong Un.

Venezuela : một mất một còn

Ở Nam Mỹ, Venezuela lún sâu vào khủng hoảng kinh tế, xã hội, chính trị. Tổng thống Maduro vùng vẩy cứu chế độ đang bị phá sản, nhưng hàng ngũ đã mất tinh thần, theo nhận định của Le Figaro.

Bài phân tích của nhật báo cánh hữu bắt đầu với hình ảnh một nước bị tê liệt , đường phố hoang vắng như « thành phố ma » vì cuộc tổng đình công do đối lập kêu gọi và được đông đảo dân chúng ủng hộ. Phẩn nộ vì thái độ cố đấm ăn xôi của tổng thống Maduro, và chưa tìm được một phương cách nào buộc tổng thống từ của nền « Dân chủ ma » từ chức, đối lập Venezuela chấp nhận mọi ủng hộ của Donald Trump, một người khinh thường dân Nam Mỹ hay của cựu tổng thống Mêhicô Vincente Foxe, một kẻ xem nhẹ nhân quyền.

Trong khi chờ đợi một phép lạ, đối lập chính trị tiếp tục đóng vai trò của mình là đối lập, còn chính phủ, cũng tiếp tục không thực hiện nhiệm vụ của họ là chăm lo cung cấp lương thực , mái nhà, thuốc men cho người dân. Theo Le Figaro, nếu đối lập nhìn chung biết đoàn kết thì ngược lại đảng của tổng thống tỏ dấu hiệu kiệt lực qua bất đồng nội bộ và đào ngũ.

Macron « phung phí quyền lực »

Tình hình thế giới bất trắc, nhưng thời sự Pháp có yên ổn chưa sau khi xung khắc nổ ra giữa tổng thống Macron và tổng tham mưu trưởng quân đội, Pierre de Villiers, mà hệ quả là vị tướng năm sao được các cấp mến mộ phải từ chức ?.

Le Monde ghi nhận : Macron tìm cách hòa giải với quân đội và bổ nhiệm tân tổng tham mưu trưởng, tướng François Legoindre, một người của tình thế.

Libération thì cho là tổng thống tìm cách chuộc lỗi, còn La Croix nhìn thấy cố gắng trấn an. Trong khi đó, Le Figaro cảnh báo : tổng thống Pháp đã hai lần phạm sai lầm, sau khi « hối hả điều chỉnh » diễn văn chính sách của thủ tướng Edouard Philippe, ông gây ra vụ xung khắc với Pierre de Villiers. Giới thân cận cho là tổng thống Macron biết phục thiện rất nhanh, nhưng Le Figaro cảnh báo : Điện Elysée không nên đánh mất uy tín bằng những thái độ chứng tỏ uy quyền không đúng lúc. Ông sắp cần đến uy quyền này trong nay mai vì phe cực tả và nghiệp đoàn CGT đang chờ cơ hội tuần trăng mật kết thúc để vùng dậy đối đầu trên đường phố. Tổng thống đừng hoang phí uy tín.

Escarpia laminata

Ở trang khoa học, Le Figaro giới thiệu một sinh vật sống lâu hơn rùa biển : đó là giống trùng biển, được khám phá trong vịnh Mêhicô, chào đời từ thời vua Louis 15 trị vì tại Pháp

Loài trùng biển Escarpia laminata sống ở đáy biển ở độ sâu từ 1300 đến 3000 mét. Qua thí nghiệm và khảo sát , giới khoa học nghĩ rằng loại trùng biển này sống lâu đến 300 tuổi là nhờ vào phản ứng sinh hóa trong cơ thể trong môi trường có nhiều khí méthane, lưu huỳnh và carbone.