Những nguy cơ tài chính ám ảnh nghị trường Trung Quốc

Làm thế nào giảm bớt nợ công mà không làm chậm tăng trưởng kinh tế, đó là bài toán nan giải đang đặt ra cho giới lãnh đạo Bắc Kinh, vào lúc mà nhiều nguy cơ tài chính đang ám ảnh các đại biểu Quốc Hội Trung Quốc tại kỳ họp thường niên, sẽ khai mạc ngày 05/03/2017.

Một công trường tại thành phố Thượng Hải, Trung Quốc, ngày 03/03/2017. REUTERS/Aly Song

Kỳ họp lần này của Quốc Hội Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh năm 2017 đảng Cộng Sản sẽ mở Đại Hội mà trong đó nhiều vị trong số 7 lãnh đạo tối cao của Trung Quốc, ngoại trừ chủ tịch Tập Cận Bình, sẽ về hưu.

Tại Trung Quốc, các đại biểu Quốc Hội chẳng có thực quyền gì vì ở nước này không có bầu cử dân chủ, tính chính đáng hiện nay của đảng Cộng Sản chính là dựa trên mức tăng trưởng kinh tế, mà trong nhiều năm vẫn ở mức hai con số. Thế mà tỷ lệ tăng trưởng này đã rơi xuống còn 6,7% vào năm 2016, mức thấp nhất từ một phần tư thế kỷ qua.

Trong những năm gần đây, chính quyền Bắc Kinh đã cố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cách đầu tư ồ ạt vào các dự án cơ sở hạ tầng và duy trì các lãi suất ở mức rất thấp, giúp cho các doanh nghiệp Nhà nước sống sót, nhất là những doanh nghiệp làm ăn thua lỗ.

Nhưng chính sách này đã tạo ra một bong bóng đầu cơ trong các khu vực như nguyên liệu và nhất là địa ốc, với việc giá nhà đất ở một số thành phố tăng đến chóng mặt. Tín dụng địa ốc ở Trung Quốc trong năm 2016 đã lên tới gần 700 tỷ đô la, chiếm tới 45% tổng số khoản vay ngân hàng. Nếu bong bóng địa ốc này mà vỡ thì nó sẽ gây ra những hậu quả rất nặng nề cho nền kinh tế thứ hai thế giới.

Theo dự báo các chuyên gia của công ty Capital Economics, được hãng tin AFP trích dẫn, tại kỳ họp lần này của Quốc Hội, chính phủ Bắc Kinh sẽ tỏ ý định từ bỏ chính sách thúc đẩy tăng trưởng mang tính ngắn hạn để tập trung vào việc kềm chế các nguy cơ tài chính.

Ngày 02/03, chỉ ba ngày sau khi được bổ nhiệm, ông Quách Thụ Thanh, tân chủ tịch Uỷ Ban Giám Sát và Quản Lý Ngân Hàng Trung Quốc (CBRC), đã tuyên bố sẽ siết chặt quản lý ngành ngân hàng, « tấn công » vào nạn đầu cơ địa ốc và nạn tín dụng đen.

Cho tới nay, các ngân hàng Trung Quốc thường không quan tâm đến khu vực tư nhân, mà chỉ cấp các khoản vay cho những tập đoàn Nhà nước vừa làm ăn thua lỗ, vừa sản suất dư thừa. Những tập đoàn này sống sót được là nhờ tiếp tục vay nợ. Còn các ngân hàng thì lợi dụng các lãi suất rất thấp để đích thân đầu tư vào các thị trường và tham gia vào mạng lưới tín dụng đen, tức là tín dụng không được kiểm soát.

Nhưng vấn đề là tăng trưởng kinh tế Trung Quốc mà chậm lại thì các căng thẳng xã hội sẽ bùng phát, áp lực sẽ gia tăng lên đồng nhân dân tệ, vốn đã rơi xuống mức thấp nhất từ 8 năm nay. Ấy là chưa kể tình trạng dòng vốn chảy ra nước ngoài sẽ còn trầm trọng hơn.

Các nhà quan sát đang chờ xem trong trong báo cáo hàng năm mà thủ tướng sẽ đọc tại Quốc Hội vào Chủ Nhật tới, chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế được đề ra cho 2017 là bao nhiêu, từ đó xác định là chính sách kinh tế của Trung Quốc sẽ đi theo hướng nào.

Dầu sao thì giới lãnh đạo Bắc Kinh không có con đường nào khác là phải thể hiện quyết tâm củng cố nền kinh tế trong bối cảnh Đại Hội Đảng sẽ diễn ra trong năm 2017 và trước nguy cơ nổ ra chiến tranh thương mại với nước Mỹ của Donald Trump.