TT Philippines hứa dùng phán quyết Biển Đông khi đàm phán với Bắc Kinh

Ngày 23/10/2016, phủ tổng thống Philippines tái khẳng định lập trường của Manila : không bỏ qua phán quyết về Biển Đông của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye ( Hà Lan), trong vụ kiện Trung Quốc. Tổng thống Duterte không loại trừ khả năng Nhật Bản tham gia đàm phán đa phương về Biển Đông.

Tổng thống Philippines Duterte họp báo tại Bắc Kinh ngày 21/10/2016. REUTERS/Wu Hong/ Pool

Hãng tin Philippines GMA dẫn lời phát ngôn viên của phủ tổng thống, Martin Anadar, thông báo : tổng thống Duterte « đã nhiều lần cho biết ông sẽ không xa rời các phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực PCA (về biển Tây Philippines, tức Biển Đông) ».

Phát biểu nói trên của phủ tổng thống Philippines được đưa ra một ngày sau khi thượng nghị sĩ Risa Hontiveros, bày tỏ lo ngại về việc ông Duterte dường như đã bỏ qua « chiến thắng lịch sử tại Tòa án La Haye » để chuyển sang đàm phán song phương với Trung Quốc. Thượng nghị sĩ Risa Hontiveros nhấn mạnh là « nỗ lực đạt thỏa thuận riêng với Trung Quốc mà coi thường phán quyết La Haye là một sai lầm ».

Thượng nghị sĩ trẻ đảng Dân Chủ Xã Hội Philippines cũng cho rằng việc ông Duterte yêu cầu Bắc Kinh cho phép ngư dân Philippines vào đánh cá tại bãi cạn Scarborough (tên địa phương là Panatag Shoal hay Bajo Masinloc), là điều « phi lý ». Điều này khiến cho « chiến thắng hết sức khó khăn của chúng ta trở nên vô nghĩa và chủ quyền quốc gia bị xâm phạm nghiêm trọng ».

Người phát ngôn phủ tổng thống Philippines bày tỏ sự tôn trọng đối với quan điểm của vị thượng nghị sĩ.

Biển Đông : Nhật có thể tham gia đàm phán đa phương

Báo chí Philippines ngày 23/10/2016 dẫn lại lời của tổng thống Duterte, theo đó, đàm phán đa phương về Biển Đông có thể có sự tham gia của Nhật Bản. Phát biểu của nói trên của tổng thống Philippines được đưa ra trong buổi họp báo tối thứ Sáu, 21/10, tại Davao. Trả lời câu hỏi của một nhà báo Nhật Bản, ông Duterte cho biết, « tùy theo diễn biến », bên cạnh các đàm phán song phương với Trung Quốc về Biển Đông, có thể có các đàm phán đa phương, vấn đề chủ yếu là « đối thoại hòa bình để giải quyết bất đồng ».

Ít năm trở lại đây, trong bối cảnh Bắc Kinh gia tăng tham vọng bành trướng tại Biển Đông, Nhật Bản và Philippines tăng cường hợp tác quân sự. Kể từ năm ngoái, hai bên bắt đầu thảo luận về một thỏa thuận thăm viếng quân sự VFA (Visiting Forces Agreement), cho phép các lực lượng Nhật sử dụng các căn cứ tại Philippines. Tokyo cũng đã hỗ trợ Manila nhiều phương tiện bảo vệ vùng biển quốc gia.

Trong bối cảnh chính quyền Duterte xích lại với Trung Quốc và rời xa Hoa Kỳ, khả năng Manila duy trì các kế hoạch hợp tác quân sự với Nhật, được khởi động từ thời tổng thống Benigno Aquino, hiện là một vấn đề để ngỏ. Theo tổng thống Philippines, các thảo luận với Tokyo trong chuyến công du đầu tuần tới (từ 25-27/10/2016) sẽ tập trung vào « hợp tác kinh tế và những lợi ích mà hai bên cùng chia sẻ ».