Ấn Độ đi theo hướng « đa liên kết »
Ấn Độ vốn có chính sách đối ngoại truyền thống là « không liên kết ». Nhưng kể từ khi thủ tướng Narendra Modi lên cầm quyền 2004, New Delhi áp dụng chính sách liên kết với nhiều nước, nhưng không phải với các láng giềng mà với các quốc gia trong vùng và xa hơn nữa. Báo Le Monde ngày 23/09/2016, có bài « Ấn Độ đi theo hướng đa liên kết ».
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Thất bại ngoại giao với « láng giềng gần »
Lúc mới lên làm thủ tướng, ông Modi chủ trương chính sách « ưu tiên quan hệ với láng giềng ». Thế nhưng, mọi chuyện không diễn ra theo như ý muốn. Bang giao với Pakistan tiếp tục căng thẳng mà nghiêm trọng nhất là vụ căn cứ quân sự của Ấn Độ ở vùng Kashmir bị tấn công ngày 18/9/2016, làm 18 binh sĩ nước này thiệt mạng.
Quan hệ với Trung Quốc ban đầu cũng tưởng thuận buồm xuôi gió. Ông Modi, hồi tháng 09/2014, đã tiếp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở quê nhà, bang Gujarat, để tỏ tình thân mật và ý muốn hai nước xích lại gần nhau. Thế nhưng hai năm sau, hai nước vẫn còn xa cách và các vụ va chạm ở biên giới chung vẫn tiếp tục xẩy ra.
Thậm chí, Trung Quốc vừa ngăn cản Ấn Độ tham gia Nhóm các nhà cung cấp hạt nhân (NGS), vừa xích lại gần Pakistan. Bởi vì Pakistan đã cho Trung Quốc những thứ mà Ấn Độ không thể có : Đó là khả năng tiếp cận trực tiếp Ấn Độ Dương, dầu nhập khẩu từ Trung Đông được trung chuyển qua cảng cảng Gwadar.
Chính vì thế, New Delhi quyết định tìm kiếm « bạn bè » ở xa hơn. Quyết tâm của ông thủ tướng Modi tăng cường quan hệ với các nước Đông Nam Á, hiện đang lo ngại về sự thống trị của Trung Quốc, đã được các nước trong vùng ủng hộ. Chưa bao giờ, kể từ khi có quan hệ với Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), từ năm 1990, Ấn Độ lại được ve vãn đến như vậy.
Đầu tháng 9/2016, thủ tướng Modi công du Việt Nam. Ông là thủ tướng đầu tiên đến thăm Việt Nam kể từ 15 năm qua. New Delhi cung cấp 500 triệu đô la tín dụng cho Hà Nội để tăng cường hợp tác song phương trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng. Hai nước nâng quan hệ song phương lên mức quan hệ đối tác toàn diện.
Trước đó, cuối tháng 08/2016, Ấn Độ và Hoa Kỳ đã ký một thỏa thuận quốc phòng cho phép hai bên sử dụng các căn cứ quân sự của nhau trong khu vực, từ Djibouti cho đến Diego Garcia. Mặt khác, Ấn Độ không ngần ngại ngăn cản các tham vọng của Trung Quốc tại châu Á.
New Dehli : Ấn Độ Dương là « di sản văn hóa » chung
Theo báo Le Monde, Ấn Độ từ bỏ đường lối « không liên kết » truyền thống do Nehru đưa ra. Học thuyết này đối với New Delhi đã thuộc về quá khứ. Ông Modi là lãnh đạo Ấn Độ đầu tiên không tham dự thượng đỉnh phong trào không liên kết được tổ chức ở Venezueal hồi giữa tháng Chín/2016.
Có thể nói, Ấn Độ từ bỏ « không liên kết » để chuyển sang « đa liên kết ». Trong hai năm qua, thủ tướng Modi rất năng động trên chính trường quốc tế, nhất là trong ở Ấn Độ Dương. Năm ngoái, tại Maurice, thủ tướng Modi tuyên bố Ấn Độ nằm ở ngã tư vùng Ấn Độ Dương. Đầu tháng 9/2016, Quỹ India Foundation, thân cận với giới dân tộc chủ nghĩa cầm quyền, đã tổ chức một hội nghị về Ấn Độ Dương, với sự tham dự của các phái đoàn Việt Nam, Thái Lan, Bangladesh.
Hội nghị đã thảo luận nhiều về quyền tự do lưu thông trên biển và trên không, hay việc tôn trọng luật pháp quốc tế, chủ đề ám chỉ đến các phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực được công bố hồi tháng 7/2016. Tòa cho rằng Bắc Kinh đã vi phạm Công ước quốc tế về Luật Biển và vi phạm quyền chủ quyền của Philippines.
Le Monde nhận định, trong nhiều thập niên, New Delhi đã để cho vấn đề biên giới trên bộ ám ảnh mà nhãng quên vùng biển bao bọc nước này. Ấn Độ nằm ở tâm điểm một vùng biển có diện tích rộng bằng một phần năm tổng diện tích các biển và đại dương toàn cầu.
Do đó, Ấn Độ muốn khai thác vị trí địa lý này để đưa ra một « quan niệm địa chính trị ». Và để lôi kéo các nước tham gia dự án đó, New Delhi nhấn mạnh đến di sản văn hóa chung và Ấn Độ Dương là một đại dương đầy cơ hội, nhiều tài nguyên và có tới 40% tổng dàn khoan dầu ở ngoài khơi…
Tờ báo nhấn mạnh, New Dehli không coi Ấn Độ Dương là của Ấn Độ mà chỉ là một dự án được tạo dựng bởi các nước tham gia, ngược hẳn với quan niệm của Trung Quốc về Biển Đông.
Vì sao Ấn Độ lại chọn mua Rafale của Pháp?
Cũng liên quan đến Ấn Độ nhưng trong lĩnh vực ngoại giao – quốc phòng. Việc New Dehli bật đèn xanh mua 36 chiến đấu cơ Rafale của Pháp được nhiều tờ báo Pháp quan tâm đến. Hầu hết các báo Pháp đều cùng có chung một nhận định là việc tăng cường năng lực tác chiến cho không quân Ấn Độ xảy ra vào thời điểm căng thẳng gia tăng giữa New Dehli và Islamabad.
Nhưng câu hỏi đặt ra là vì sao lại chọn mua của Pháp, trong khi Nga trước giờ là nhà cung cấp vũ khí truyền thống cho Ấn Độ ? Về điểm này, trả lời phỏng vấn báo Les Echos, ông Gilles Boquérat, tiến sĩ lịch sử và chuyên gia cho Quỹ Nghiên cứu Chiến lược có nhắc lại rằng : « New Dehli đã mua chiến đấu cơ của Dassault từ những năm 1950 ».
Theo ông Boquérat, kể từ những năm 1950, Dassault đã từng giao cho Ấn Độ các loại chiến đấu cơ như Ouragan, Mystere IV và sau này là Mirage 2000. Cùng trong khoảng thời gian này, New Dehli đã quay sang hẳn Liên Xô để trang bị vũ khí. Vì hai lý do : Thứ nhất do vấn đề ngân sách. Thứ hai là vì Hoa Kỳ giao vũ khí cho đồng minh của họ là Pakistan. Do đó, Mỹ không thể nào là được xem như là một quốc gia cung cấp đáng tin cậy.
Trong bối cảnh chiến tranh lạnh, Ấn Độ - vốn có chính sách đối ngoại truyền thống là « không liên kết » - đã xem nước Pháp như là một nhà cung cấp tương đối trung lập cho dù là khá tốn kém. Bên cạnh đó, một chính sách xích lại gần với Ấn Độ cũng thật sự bắt đầu vào những năm 1990, vào lúc mà một đối tác chiến lược đã được thiết lập.
New Dehli đánh giá cao nước Pháp dưới thời tổng thống Jacques Chirac có những chính sách đối ngoại khác biệt khi đưa ra một quan điểm thấu tình đạt lý trong các vụ thử hạt nhân của Ấn Độ vào tháng 5/1998. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cho rằng công nghiệp vũ khí quốc phòng Pháp còn phải đối mặt với sự trở lại mạnh mẽ của Hoa Kỳ trên thị trường Ấn Độ, đương nhiên là hấp dẫn, nhưng sức cạnh tranh cũng rất mạnh mẽ.
Hơn nữa, Không quân Ấn Độ do vẫn còn đang được trang bị các chiến đấu cơ cũ kỹ của Nga, từ những chiếc Mig 21 cho đến gần đây nhất là Sukhoi 30 nên đang là đối tượng chính trong chương trình hiện đại hóa quân đội nước này.
Thương mại : Căng thẳng giữa Liên Hiệp Châu Âu và Trung Quốc
Trong lĩnh vực kinh tế, phụ trang Kinh tế của Le Figaro đăng tít lớn trên trang nhất « Thương mại : Châu Âu và Trung Quốc căng thẳng ». Bruxelles phản đối việc trao cho Bắc Kinh quy chế nền kinh tế thị trường.
Trung Quốc đã gia nhập vào Tổ chức Thương Mại Quốc Tế cách nay 15 năm. Vào tháng 12 tới đây, Bắc Kinh sẽ phải có quy chế kinh tế thị trường. Châu Âu phản đối vì cho rằng Trung Quốc vẫn chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn yêu cầu.
Đặc biệt Châu Âu nghi ngại tác động tiêu cực lên thương mại và việc làm. Và cũng vì họ cũng không thể tự bảo vệ mình một cách hiệu quả chống lại nạn bán phá giá của các doanh nghiệp Trung Quốc. Hồ sơ quan trọng này sẽ là chủ đề nghị sự trong một cuộc họp cấp bộ trưởng tại Bratislava, Slovakia ngày hôm nay.
Thánh chiến cực đoan : Thế hệ Daech
Tại Pháp, « Trẻ vị thành niên : sự lây lan Hồi giáo cực đoan », Le Figaro chạy tít lớn báo động trên trang nhất. Số lượng các em thiếu niên bị quân thánh chiến dụ dỗ đã tăng gấp đôi trong vòng có 9 tháng, bất chấp các thất bại quân sự của tổ chức khủng bố này tại những vùng lãnh thổ ở Irak và Syria.
Theo thống kê sơ bộ đưa ra ngày 15/9/2016, khoảng hơn 1950 trẻ « được báo động là có hiện tượng cực đoan hóa tại Pháp ». Con số này tương đương với mức tăng « 121% so với số liệu đưa ra hồi tháng 1/2016 ». Le Figaro cho biết thêm là các cơ quan tình báo Pháp đã xác định được « 17 em thiếu niên trong số 689 chiến binh tình nguyện gốc Pháp tham chiến dưới lá cờ Daech. Và có 6 em khác đã tử trận ».
Theo luật định, những em này chắc chắn là còn nhỏ. Tờ báo nhấn mạnh : « Đó là những đứa trẻ. Trong thực tế, các em sẵn sàng gieo rắc kinh hoàng. Đó là những chiến binh thánh chiến. Và các em là những công dân Pháp ! ». Do đó, theo nhật báo, đã đến lúc nước Pháp cần phải xem xét lại hệ thống học đường. « Phải từ bỏ tất cả những cải cách mị dân đã được đưa trường học từ vài chục năm nay. Đây chính là thời điểm thích hợp nhất, thời điểm mà lý trí đang được hình thành, tính cách đang được nhào nặn ».
Hoàng Gia Anh tuyển dụng gần 1000 James Bond
Trong bối cảnh này, đe dọa thánh chiến trên mạng gia tăng đang là mối bận tâm chính của chính quyền Luân Đôn. Tình báo Anh quốc cho biết sẽ tăng cường thêm 30% nhân lực trong vòng 4 năm tới. Le Figaro hóm hỉnh đề tựa: “Nữ Hoàng Anh tuyển dụng thêm gần 1.000 James Bond”.
Ông Alex Younger, lãnh đạo MI6, cơ quan tình báo quyền lực nhất của Anh quốc trong một cuộc hội thảo do CIA tổ chức tại Washington có nhận định rằng ngành tình báo phải thích ứng với sự biến hóa không lường của các mối đe dọa nếu không muốn bị kẻ thù quét sạch. Quân khủng bố bây giờ là bậc thầy trong nghệ thuật khai thác các khả năng vô tận của Internet và các công cụ công nghệ. Và cuộc cách mạng tin học đã làm thay đổi một các cơ bản môi trường hoạt động vốn có.
Chính vì vậy Secret Intelligence Service, tên chính thức của MI6 sẽ tuyển dụng thêm khoảng 800 nhân viên mới, tức tăng hơn 30% nhân sự trong vòng bốn năm tới đây.
Với khoảng 12.700 nhân viên hoạt động tại ba bộ phận khác nhau, Vương Quốc Anh sở hữu bộ máy tình báo lớn nhất châu Âu, trên cả Pháp và Đức. MI6 đã có 2.500 nhân sự , MI5 – chuyên trách an ninh nội bộ - 4.000 nhân viên và GCHQ (Government Communications Headquarters) – phụ trách giám sát an ninh mạng có hơn 6.000 người. Đó là chưa tính đến bộ phận chống khủng bố của cảnh sát.
Le Figaro cho biết, MI6 có trụ sở bên cạnh dòng sông Thames sẽ ưu tiên tuyển dụng những ai yêu thích tin học. Theo ông Alex Younger, “Sự kết hợp giữa công nghệ và tình báo nhân sự” sẽ là trung tâm cuộc chiến. GCHQ có tài can thiệp các thông tin điện tử, MI6 cần năng lực để khai thác các thông tin đó.
Ngân sách cho ngành tình báo Anh đã tăng lên đáng kể sau vụ khủng bố tại Luân Đôn tháng 7/2005. Việc cải thiện các tiến trình và tạo thuận lợi cho sự hợp tác giữa các bộ phận với nhau đã giải thích phần nào vì sao Anh quốc cho đến lúc này tạm thời tránh được làn sóng khủng bố hiện nay tại Châu Âu.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký