Trung Quốc vất vả chặn thất thoát vốn

Bên cạnh thị trường chứng khoán trồi sụt thất thường, giới lãnh đạo Bắc Kinh đang phải nhức đầu đối phó với tình trạng thất thoát vốn nghiêm trọng, lên đến gần 1000 tỷ đô la được chuyển ra ngoại quốc trong vòng một năm rưỡi nay, điều chưa từng thấy.

Khoảng 1000 tỷ đô la được chuyển ra khỏi Trung Quốc trong vòng hơn một năm. Reuters

Chính quyền đã cố tìm cách ngăn chặn, nhưng theo giới chuyên gia, đây là một vấn đề hết sức khó khăn vì bắt nguồn từ việc mất niềm tin vào nền kinh tế Trung Quốc, và như báo Le Monde hôm nay (23/02/2016) ghi nhận, Bắc Kinh đang phải vất vả chống lại tệ nạn chuyển ngân bất hợp pháp.

Đối với Le Monde, tình trạng vốn liếng tháo chạy khỏi Trung Quốc rất nghiêm trọng và có chiều hướng tiếp diễn. Một dấu hiệu rõ nét là sau khi công bố số liệu vốn xuất ngoại cho đến tháng 12 năm ngoái, Ngân Hàng Trung Ương Trung Quốc đã giấu nhẹm thống kê của tháng Giêng. 

Mặt khác, truyền thông Nhà nước Trung Quốc đã được huy động để kêu gọi người dân đừng đi mua đô la, cho rằng các sản phẩm tài chánh bằng đô la không có lời bằng các sản phẩm tính bằng nhân dân tệ. Sở dĩ báo chí chính thức phải nhập cuộc, đó là vì trên mạng xã hội Trung Quốc, mọi người đều khuyên nhau nên mua đô la.

Đối với các chuyên gia kinh tế, hiên tượng vốn bốc hơi tất nhiên sẽ gây khó khăn cho nền kinh tế Trung Quốc trong việc cung cấp thanh khoản cho thị trường trong nước nhằm khôi phục đà tăng trưởng, khôi phục lại niềm tin trong giới đầu tư.

Để chống lại nạn rút vốn khỏi Trung Quốc, giới chức tài chánh nước này đã áp dụng rất nhiều biện pháp, cả kinh tế lẫn hành chánh. Một trong những biện pháp thấy rõ là ồ ạt thu mua nhân dân tệ để giúp nhân dân tệ tăng giá. Biện pháp này được cho là đã có những thành công nhất định : Đồng tiền Trung Quốc đang tăng giá và ổn định trở lại trong tháng Hai này.

Thế nhưng cái giá phải trả rất cao : Kho dự trữ ngoại tệ Trung Quốc đã bị mất 108 tỷ đô la trong tháng 12/2015, rồi mất thêm 99 tỷ vào tháng 01/2016. Tính ra từ đỉnh cao 4000 tỷ đô la năm 2014, đến nay, kho ngoại tệ của Trung Quốc chỉ còn hơn 3.200 tỷ, một mức giảm chưa từng thấy, với một tốc độ chóng mặt, không thể chịu đựng được một cách lâu dài.

Nạn chuyển ngân bất hợp pháp rộ nở

Về mặt hành chánh thì chính quyền đang nỗ lực hạn chế việc chuyển ngân ra ngoại quốc, tăng cường kiểm soát ở các cửa khẩu để chống nạn chuyển ngân « lậu ». Trong năm 2015 chẳng hạn, một phụ nữ Hoa Lục đã bị hải quan Hồng Kông bắt giữ với 250.000 đô la quấn quanh bụng.

Nhìn chung, giới có tiền tại Trung Quốc đã nghĩ ra hàng loạt kế sách để chuyển đô la ra nước ngoài một cách gần như là hợp pháp. Một trong những biện pháp đang rất thịnh hành là thuê người mang hộ.

Theo luật lệ hiện hành, mỗi người Trung Quốc có quyền mang theo tối đa là 50.000 đô la tiền mặt mỗi năm khi xuất ngoại. Do vậy, một người nào đó chẳng hạn, chỉ cần nhờ được 50 người « giúp » là có thể chuyển đi 2,5 triệu đô la một cách hợp pháp. Bên cạnh đó, các cá nhân còn có thể dùng đến những cách khác như mua bảo hiểm nhân thọ bằng ngoại tệ, mua bất động sản hay công ty tư nhân ở nước ngoài.

Riêng đối với các công ty, có một thủ đoạn phổ biến: khai báo lượng hàng xuất khẩu thấp hơn thực tế, yêu cầu đối tác nước ngoài thanh toán số hàng khai báo trên giấy tờ vào tài khoản chính của công ty tại Trung Quốc, còn phần dôi ra thì trả vào tài khoản mà công ty Trung Quốc đã mở ở nước ngoài.

Báo Le Monde đặc biệt ghi nhận tính sáng tạo của một công ty Trung Quốc trong mưu toan chuyển ngoại tệ trái phép : giả mạo hồ sơ bị phạt vạ ở nước ngoài, rồi chuyển tiền vào một công ty bình phong với danh nghĩa là đóng phạt.

Theo các chuyên gia, biện pháp trấn áp không phải là giải pháp. Vấn đề là phải làm sao trấn an được các nhà đầu tư Trung Quốc cũng như nước ngoài về khả năng kinh tế Trung Quốc khởi sắc trở lại. Chỉ có thế mới tránh được tình trạng vốn tháo chạy khỏi nền kinh tế thứ hai thế giới.