Biển Đông và thương mại: Trọng tâm của thượng đỉnh Mỹ - ASEAN tại Sunnylands

Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN mở ra trong hai ngày 15 và 16/02/2016 tại Sunnylands, bang California, miền tây Hoa Kỳ. Tổng thống Barack Obama tiếp đón 10 lãnh đạo Hiệp hội các Nước Đông Nam Á tại khu nghỉ dưỡng Rancho Mirage. Đây chính là nơi năm 2013 tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp ông Tập Cận Bình khi ông này vừa được chỉ định vào chức vụ chủ tịch nước Trung Quốc.

Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN ngày 13/11/2014 tại Naypyidaw (Miến Điện). Từ trái sang phải: Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, Tổng thống Mỹ B. Obama, Thủ tướng Miến Điện Thein Sein. REUTERS/Damir Sagolj

Theo các nhà quan sát, việc chọn đúng địa điểm nghỉ dưỡng Rancho Mirage cho thấy Hoa Kỳ muốn tăng cường quan hệ với các nước ASEAN để làm đối trọng với Bắc Kinh. Trong bối cảnh nhiều thành viên của Hiệp Hội Các Nước Đông Nam Á như Việt Nam, Philippines, Malaysia hay Brunei có tranh chấp chủ quyền biển đảo với Trung Quốc, một số tiếng nói cho rằng, Biển Đông sẽ là một trong hai trọng tâm của thượng đỉnh Sunnylands.

Tuần trước, cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Barack Obama, ông Ben Rhodes đã nhấn mạnh đến lập trường « rất rõ ràng của Mỹ đó là Hoa Kỳ sẽ ngồi vào bàn để cùng tham gia vào các hoạt động trong vùng châu Á-Thái Bình Dương trong những thập niên tới ». Vẫn theo quan chức này, tại thượng đỉnh Sunnylands, tổng thống Barack Obama sẽ gửi một thông điệp rất rõ đến Bắc Kinh đó là tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông phải được giải quyết một cách hòa bình.

Hồ sơ Biển Đông, quyền tự do hàng hảng và an ninh biển sẽ được Hoa Kỳ và 10 thành viên ASEAN thảo luận vào ngày mai 16/02/2016. Giới phân tích nêu lên câu hỏi liệu các bên có mạnh mẽ đưa vấn đề Biển Đông vào bản thông cáo chung kết thúc hội nghị Mỹ -ASEAN hay không. Bởi vì Trung Quốc gia tăng áp lực lên một số thành viên của ASEAN Lào và Cam Bốt để không ra được tuyên bố chung kết thúc hội nghị. Điều này từng xảy ra ở thượng đỉnh ASEAN tổ chức tại Phnom Penh hồi năm 2012.

Trong ngày họp đầu tiên hôm nay 15/02/2016, Hoa Kỳ và ASEAn tập trung vào vế thương mại và kinh tế. Nhiều thành viên của ASEAN, như Việt Nam, Singapore, Brunei và Malaysia là thành viên hiệp định tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương - TPP.