Vào nội dung chính
NHẬT BẢN - HOA KỲ - QUÂN SỰ

Mỹ -Nhật mở rộng hợp tác quân sự và kinh tế để làm đối trọng với Trung Quốc

Hoa Kỳ đón tiếp trọng thể thủ tướng Shinzo Abe. Lần đầu tiên một thủ tướng Nhật Bản phát biểu trước Quốc hội lưỡng viện. Đây là một vinh dự mà nước Mỹ chỉ dành cho một số ít lãnh đạo trên thế giới. Tăng cường hợp tác quân sự và kinh tế là hai mục tiêu chính trong chuyến công du dài ngày của ông Abe. Washington chờ đợi gì ở Tokyo ?

Tổng thống Barack Obama và thủ tướng Shinzo Abe tại đài tưởng niệm Lincoln tại Washington. Ảnh ngày 27/04/2015.
Tổng thống Barack Obama và thủ tướng Shinzo Abe tại đài tưởng niệm Lincoln tại Washington. Ảnh ngày 27/04/2015. REUTERS/Kevin Lamarque
Quảng cáo

Trả lời trên đài RFI, bà Valérie Niquet, chuyên gia về chiến lược và cũng là tác giả cuốn « Chine –Japon : L’affrontement », Nhà xuất bản Perrin - xoáy vào sự đối đầu giữa Trung Quốc và Nhật Bản,  trở lại với định hướng mới về hợp tác quốc phòng, mà Tokyo và Washington vừa đạt được ngày 27/04/2015 tại New York. Trong đó, Nhật Bản đồng ý đóng một vai trò năng động hơn để làm đối trọng với Trung Quốc trong khu vực.

« Mỹ-Nhật cùng định hướng về một chính sách quốc phòng mới. Đây sẽ là nền tảng của sự hợp tác quân sự song phương trong tương lai trong khuôn khổ hiệp ước phòng thủ đã được Washington và Tokyo ký kết từ năm 1960. Ngoài ra, thỏa thuận mới về quốc phòng Mỹ-Nhật cũng là một trong những mục tiêu được ông Shinzo Abe theo đuổi kể từ khi ông trở lại cầm quyền : Tokyo muốn chứng minh với Washington là mình sẵn sàng đóng một vai trò tích cực hơn, sẵn sàng đóng góp nhiều hơn. Để đổi lại, thủ tướng Abe muốn Mỹ coi Nhật Bản là cột trụ chiến lược trong chính sách xoay trục về Châu Á Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Trong mắt thủ tướng Abe, đây là một điều hết sức quan trọng đối với an ninh của Nhật Bản ».

Định hướng mới về hợp tác quốc phòng song phương cho phép Nhật Bản hỗ trợ Hoa Kỳ về mặt quân sự ở bất cứ nơi nào. Các lực lượng phòng vệ của Nhật cũng sẽ có quyền can thiệp tại một quốc gia thứ ba. Nói cách khác thỏa thuận song phương vừa được thông qua không còn giới hạn phạm vi can thiệp Mỹ-Nhật trong vùng chung quanh quần đảo Nhật Bản mà đã được mở rộng ra khắp nơi trên toàn cầu. Ngoại trưởng Hoa Kỳ, John Kerry đã nhấn mạnh : đây là một sự thay đổi lịch sử trong quan hệ chiến lược của trục Tokyo-Washington.

Tuy nhiên vế quân sự không là trọng tâm duy nhất chuyến công du Mỹ lần này của thủ tướng Nhật. Hoa Kỳ đang hướng tới thị trường rộng lớn của châu Á Thái Bình Dương. Nhật Bản là một điểm tựa của Mỹ để Washington nhanh chóng hoàn tất Hiệp ước Đối tác xuyên Thái Bình Dương, TPP. Về hồ sơ này, Mỹ-Nhật chia sẻ cùng quan điểm : cả hai cùng muốn giới hạn ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực. Bắc Kinh không ngừng lôi kéo các quốc gia trong vùng vào quỹ đạo của mình qua nhiều hiệp ước thương mại.

Giáo sư kinh tế, Mary Françoise Renard, giảng dậy tại đại học Clermont-Ferrand vùng Auvergne phân tích :

« Với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, Hoa Kỳ muốn cô lập Trung Quốc về mặt kinh tế. Động cơ ban đầu không hẳn là kinh tế mà chủ yếu là chiến lược và quân sự, nhưng đương nhiên là sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế của Trung Quốc. Washington muốn tiếp tục nắm giữ một vai trò trọng yếu tại châu Á. Đó là điều mà Bắc Kinh không muốn trông thấy. Do vậy trong nhãn quan của Hoa Kỳ, Nhật Bản là đầu cầu để bắt vào thị trường châu Á » .

Đổi lại, Tokyo đề nghị với Washington một số những thỏa thuận có lợi cho cả đôi bên. Chẳng hạn như là dự án trang bị cho Hoa Kỳ xe lửa cao tốc của Nhật Bản (vận tốc tối đa có thể lên tới 600 km/ giờ). Mary Françoise Renard, đại học Clermont-Ferrand, Auverge cho biết thêm :

« Nhật Bản có mục đích mở rộng ảnh hưởng trên thị trường Mỹ, chủ yếu là để cưỡng lại sức cạnh tranh ngày càng lớn của các tập đoàn Trung Quốc. Có rất nhiều khả năng, đôi bên sẽ thảo luận về dự án xe lửa cao tốc. Cần phải nói là trong lĩnh vực này, Trung Quốc đang chiếm thế thượng phong và Nhật Bản thì đang tìm cách giành lại những thị trường đã mất. Ngoài ra, chuyến công du dài ngày của thủ tướng Abe lần này, cũng là cơ hội để Tokyo và Washington thảo luận về những hợp đồng kinh tế quan trọng khác ».

Điểm chót cần chú ý là hiện nay Hoa Kỳ đang khó xử về quá khứ quân phiệt của Nhật Bản, đặc biệt là đối với một đồng minh quan trọng khác của Mỹ ở châu Á là Hàn Quốc. Do vậy giới quan sát cho rằng, thủ tướng Shinzo Abe cần làm thay đổi hình ảnh của một nhà lãnh đạo có khuynh hướng diều hâu để trấn an Washington. Về điểm này bà Valérie Niquet, chuyên gia về chiến lược Châu Á, tác giả cuốn « Chine –Japon : L’affrontement » nhận định :

« Điều khiến Hoa Kỳ lúng túng, là hiềm khích giữa Nhật Bản với Hàn Quốc, hai đồng minh thân thiết của Mỹ tại châu Á. Đây cũng là những quốc gia, Mỹ đặt căn cứ quân sự. Washington muốn Tokyo và Seoul vượt qua những bất đồng về quá khứ »

Hãy chờ xem, trong bài phát biểu trước Quốc hội lưỡng viện của ông vào ngày mai 29/04/2015, thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ có chính thức xin lỗi về quá khứ quân phiệt đó hay không.

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Chia sẻ :
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.