Thủ tướng Nhật không dự lễ diễu binh của Trung Quốc

Ngày 25/03/2015, báo chí Nhật Bản cho biết có rất nhiều khả năng Thủ tướng Nhật Bản không dự buổi lễ diễu binh mà Trung Quốc tổ chức nhân kỷ niệm 70 năm kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, do những căng thẳng trong quan hệ giữa hai cường quốc Châu Á.

Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tại một cuộc duyệt binh của lực lượng phòng vệ Nhật Bản ở Asaka, gần Tokyo, 27/10/2013. REUTERS/Issei Kato/Files

Theo một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Nhật Bản, Tokyo chưa chính thức hồi đáp lời mời của Bắc Kinh, nhưng chắc chắc là không nhận lời mời từ phía Trung Quốc. Ông giải thích : « Thủ tướng sẽ không thể tham dự buổi lễ trong khi Nhật Bản luôn yêu cầu Trung Quốc minh bạch hơn trong vấn đề ngân sách quân sự ».

Với số tiền lên tới khoảng 127 tỉ euro, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc đứng thứ hai trên thế giới, chỉ sau Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phương Tây nhận định, chi tiêu quân sự thực tế của Bắc Kinh vượt xa so với con số chính thức được công bố.

Khi được hỏi về lời mời từ phía Trung Quốc và các thông tin báo chí liên quan đến việc này, người phát ngôn của chính phủ Nhật Bản, Yoshihide Suga, từ chối bình luận. Ông tuyên bố : « Chúng tôi đã thông báo cho họ biết quan điểm của Nhật về một buổi lễ chính thức như vậy ».

Theo Bắc Kinh, buổi diễu binh nhằm mục đích vinh danh « chiến thắng của dân tộc Trung Hoa chống xâm lược Nhật Bản ».

Đầu tháng 3/2015, qua lời Ngoại trưởng Vương Nghị, Trung Quốc cho biết Thủ tướng Shinzo Abe sẽ được chào đón với điều kiện ông « tỏ ra chân thành » về trách nhiệm lịch sử của Nhật Bản. Bắc Kinh luôn kết tội nước láng giềng từ chối công nhận những tội ác do quân đội Thiên Hoàng gây ra trong giai đoạn chiếm đóng một phần lãnh thổ Trung Quốc (1931-1945).

Thủ tướng Shinzo Abe đang chuẩn bị một tuyên bố mới về Đệ Nhị Thế Chiến, trong đó ông sẽ vẫn lập lại những lời xin lỗi trước đây của các nhà tiền nhiệm. Tuy nhiên, việc soạn thảo bài diễn văn diễn ra khá phức tạp. Biên bản một cuộc họp của ủy ban cố vấn cho ông Abe đã nêu lên những bất đồng trong cách sử dụng từ « xâm lược » trong các văn bản chính thức mô tả hành động của Nhật Bản trong thời gian chiến tranh.