Mỹ và Cuba mở hội đàm « lịch sử » về bình thường hóa quan hệ

Trong hai ngày kể từ hôm nay, 21/01/2015, hai phái đoàn thương thuyết Mỹ và Cuba gặp nhau tại La Habana để thảo luận về việc bình thường hóa quan hệ song phương. Đây là cuộc họp Mỹ-Cuba ở cấp cao nhất từ 35 năm nay. Phái đoàn Mỹ do Trợ lý Ngoại trưởng Roberta Jacobson dẫn đầu.

Quốc kỳ Hoa Kỳ và Cuba trong chuyến viếng thăm La Habana của các nghị sĩ Mỹ, 17-19/01/2015. Reuters

Đây là cuộc họp đầu tiên trên vấn đề bang giao từ khi hai lãnh đạo Mỹ và Cuba thông báo ngày 17/12/2014 là đã tìm được thỏa thuận sau 18 tháng thương lượng trong vòng bí mật. 

Tổng thống Obama hôm qua đã hé mở cánh cửa bãi bỏ trừng phạt kinh tế Cuba áp đặt từ 53 năm qua. Trong bài diễn văn về tình trạng Liên Bang, ông cho là Hoa Kỳ sẽ chấm dứt một chính sách đã bị quá hạn sử dụng từ lâu. 

Phía đối tác Cuba làm việc với bà Roberta Jacobson là bà Josefina Vidal, Vụ trưởng đặc trách quan hệ với Mỹ. Hai đoàn sẽ họp kín trong hai ngày. 

Theo hãng tin Anh Reuters, hai bên sẽ thảo luận về những bước lâu dài nhằm tái lập bang giao bị cắt đứt từ năm 1961. Cuba sẽ cố gắng thuyết phục Mỹ bãi bỏ cấm vận kinh tế và rút tên Cuba ra khỏi danh sách các quốc gia hỗ trợ khủng bố, trong lúc phía Mỹ sẽ yêu cầu Cuba tiến xa hơn nữa trên vấn đề nhân quyền. 

Trong buổi làm việc hôm nay, 21/01, theo Reuters, vấn đề nhập cư sẽ được hai bên đề cập và Cuba sẽ phản đối luật cho phép thuyền nhân Cuba cặp bến Mỹ được Mỹ cho tị nạn. Theo phía Cuba, luật này tạo điều kiện cho cho giới mafia, khuyến khích nạn di tản bất kể hiểm nguy. 

Khó khăn đối với La Habana là nếu Tổng thống Mỹ có quyền quyết định trong việc khôi phục lại bang giao, thì bãi bỏ cấm vận phải thông qua Quốc hội. 

Một viên chức ngoại giao Cuba, xin giấu tên, giải thích rằng Cuba tách biệt hai vấn đề ngoại giao và cấm vận kinh tế, và xác định là trước mắt, Cuba chưa tìm kiếm việc bình thường hóa bang giao với Mỹ mà chỉ chủ trương tái lập quan hệ ngoại giao mà thôi. Theo nhân vật này, việc bình thường hóa bang giao là một tiến trình dài hơi và phức tạp hơn. 

Trong lúc Mỹ Cuba tiến hành cuộc họp quan trọng hôm nay, thì hôm qua, chiếc tàu dọ thám Nga SSV-175 "Viktor Leonov" của hạm đội phương Bắc, đã đến La Habana.

Theo phóng viên AFP chiếc tàu dài 91,5 mét đã cập bến sáng hôm qua, 20/01, nhưng điều đáng chú ý là không có thông báo gì trước từ phía Cuba, khác với thông lệ khi có tàu ngoại quốc đến nơi. Chiếc "Viktor Leonov" chuyên thu thập thông tin điện tử. Tàu đến Cuba vào lúc Washington và La Habana tiến hành cuộc họp không khỏi gây thắc mắc. 

Một viên chức Bộ Quốc phòng Mỹ trả lời AFP cho là không có gì đáng ngại, đây không phải là một chuyến ghé bất thường hay chưa từng xẩy ra.